Javnom preduzeću Komunalne djelatnosti Ulcinj prijeti stečaj zbog poreskog duga, što bi moglo izazvati kolaps u tom gradu u ljetnjoj turističkoj sezoni. Oni su se jedini oglušili na upozorenja Poreske uprave (PU), iz koje su obećali da bi i u slučaju stečaja bilo urađeno sve da štetu ne trpe građani i turisti.
Opština Rožaje ne krije da strahuje od blokade računa zbog sadašnjeg duga za poreze i doprinose za plate zaposlenima, a tvrde da su mirni kod obaveza po reprogramu (staro dugovanje). Oni su to jedini priznali u okviru naše analize koliko svaka od 16 opština, koje sa državom imaju ugovore o reprogramu, odnosno vraćanju poreskih dugova na rate, na 1. april ove godine ukupno duguje po tom osnovu i za tekuće obaveze. Od 24 opštine, samo osam nema poreski dug.
Većina opština tvrdi da je teži period iza njih te da sada ne može biti problema. Nisu odgovorile samo četiri lokalne uprave: Bijelo Polje, Ulcinj (gdje je i najproblematičniji dužnik - Komunalno) i Pljevlja, kod kojih je bilo blokada računa zbog neplaćanja obaveza. Nije se izjasnio ni Nikšić, a iz PU tvrde da su oni, uz Bar i Budvu, primjer stabilizacije finansija.
Iz službe predsjednika Opštine Rožaje ozvaničili su da je ukupan dug 2,77 miliona, od čega se na redovne obaveze odnosi 1,55 miliona, a na preostale rate po reprogramu 1,22 miliona eura.
“Znači da Opštini Rožaje prijeti blokada za redovne obaveze, dok se reprogram poreskih obaveza redovno izmiruje po dospjelim ratama”, odgovorili su mejlom od 8. aprila na pitanje izmiruju li obaveze na vrijeme ili prijeti blokada računa što bi paralizovalo rad, a nisu na dodatno da li pregovaraju sa Poreskom da do toga ne dođe.
Kasne - ne kasne
Zvanični podatak je da je sada ukupan dug iz reprograma opština, preduzeća i ustanova čiji su osnivač 76,3 miliona eura. Na tom spisku su Nikšić, Šavnik, Bar, Ulcinj, Budva, Cetinje, Danilovgrad, Kolašin, Mojkovac, Berane, Andrijevica, Plav, Rožaje, Bijelo Polje, Žabljak, Pljevlja.
Poreska uprava nije odgovorila kolika su pojedinačna dugovanja, pozivajući se na Zakon o poreskoj administraciji i to da je njihova obaveza da čuvaju poresku tajnu, osim kad imaju saglasnost obveznika. Oni su, izjašnjavajući se na zahtjev o slobodnom pristupu informacijama, naveli da je testom štetnosti utvrđeno da bi objava takvih podataka proizvela nepovjerenje obveznika u PU te da je to veća šteta od javnog interesa da se objavi informacija. Dužnici, odnosno 12 lokalnih uprava, dostavili su pojedinačne iznose za stare i sadašnje dugove, koji dostižu ukupni iznos od 40 miliona (prikaz u tabeli).
Iz Poreske uprave je krajem marta odgovoreno da “sve opštine uz mala kašnjenja redovno izmiruju reprogram”, zaključno sa februarom 2019.
Iz PU je u utorak objavljeno da je povećanje stepena discipline dovelo do toga da u ovom trenutku sve opštine servsiraju reprogramirane i tekuće obaveze pri isplati zarada zaposlenima, uključujući i one koje su kasnile - Pljevlja, Ulcinj, Bijelo Polje, Berane, Plav, Rožaje i Prijestonicu Cetinje. Lokalna reduzeća i najveći poreski dužnici „Čistoća“ Pljevlja, „Komunalno“ Berane, „Vodovod“ Cetinje i „Vodovod i kanalizacija“ Ulcinj dostavili su plan reorganizacije da bi se doveli do redovnog plaćanja, a to nije učinilo samo preduzeće Komunalne djelatnosti Ulcinj. Taj plan podrazumijeva način izmirenja obaveza i racionalnog poslovanja, što treba da obuhvati i smanjenje broja zaposlenih.
„Situacija je najozbiljnija kod JP Komunalne usluge Ulcinj, kod kojeg je ukinuto rješenje o reprogramu poreskog duga, a biće i preduzete sve dostupne mjere za naplatu poreskog duga propisane Zakonom o poreskoj administraciji“, odgovoreno iz PU, a ukazali su da su to mjere prinudne naplate koja ne isključuju predlaganje stеčaja ukoliko one ne daju efekta. Ako dođe do stečaja, objašnjeno je da bi stečajni upravnik organizovao rad preduzeća uz angažovanje potrebnih radnika. Prema podacima sa sajta, u njihovoj nadležnosti je sakupljanje smeća sa javnih površina po rejonima, pranje ulica, trgova i trotoara, održavanja zelenih površina, poslove na održavanje gradske rasvjete...
PU je ponovila da u 2019. neće dozvoliti isplatu neto zarada zaposlenima nijednoj opštini ili javnom preduzeću, da se ne bi kreirao novi dug.
“U slučaju isplate zarade zaposlenima, a da se pri tom ne prijave i plate porezi i doprinosi pristupa se blokadi žiro-računa”, napomenuli su PU, navodeći da je dosad ta mjera preduzimana “kod opština Ulcinj, Pljevlja, Bijelo Polje i Berane”.
Poručili su da kašnjenja u plaćanju obaveza neće biti tolerisana. Na skupštinskom Odboru za ekonomiju u srijedu, direktor PU Miomir M. Mugoša je priznao da je tolerisano kašnjenje za oko 30 odsto svih obveznika, što je suprotno Zakonu o reprogramu poreskih potraživanja, ali da su to uradili u slučaju “jedne, dvije ili tri rate da bi se nastavio biznis i sačuvala radna mjesta". Glavna zamjerka opozicionih poslanika je to što je godinama dozvoljavano nagomilavanje duga, uz primjere da su u tome prednjačili privilegovani - bliski vlasti, kao i da je problem što se ranije nije obezbijedilo da bude sve naplaćeno. Iz PU tvrde da “postupaju jednako prema svima” i da su zadovoljni naplatom.
Prema reprogramu koje je odobrilo Ministarstvo finansija, ukupni poreski dug je bio 90.032.195 eura, od čega je do sada dospjelo za naplatu 13.768.812 eura i iz PU kažu da su ga opštine izmirile. Takvi ugovori su potpisivani od 2015. godine, sa rokom otplate 20 godina i bez kamata za one koji poštuju obaveze.
“Najveći iznos poreskog duga od 17.705.863 eura reprogramirala je Opština Nikšić, ali je uredno izmirila sve obaveze do sada dospjele po ovom osnovu i to u iznosu od 1.062.352 eura. Ova opština, uz Bar i Budvu, nabolji je primjer stabilizacije javnih finansija na nivou lokalne samouprave, imajujući u vidu da svojim lokalnim preduzećma izmiruje uredno, osim reprogramiranih, i tekuće poreske obaveze”, istakli su iz PU, dodajući da najmanje obaveze je reprogramirala Andrijevica (367.686 eura) i platila dospjelih 16.546 eura.
Cetinje, Berane, Plav
Predstavnici lokalnih uprava su u prvoj polovini aprila u okviru ove analize odgovarali na pitanja koliki je ukupni poreski dug opština na 1. april, koliko se od toga odnosi na reprogram a koliko na redovne obaveze, da li obaveze plaćaju na vrijeme ili im prijeti blokada računa.
U Prijestonici Cetinje tvrde da će “nastaviti redovno da servisiraju obaveze za poreze i doprinose”, te da očekuju da će se samo
smanjivati”.
“Od januara 2019. godine, u skladu sa preporukom Poreske uprave, počeli smo isplatu zarada u bruto iznosu (sa porezima i
doprinosima), a zaključno sa 3. aprilom isplaćene su četiri bruto zarade i jedna kvartalna zaostala poreska obaveza iz ranijeg perioda”, kazali su iz Prijestonice, navodeći da redovno isplaćuju predviđeno i javnim ustanovama i preduzećima da bi oni izvršavali poreske obaveze.
Dug iznosi 2,3 miliona za tekuće obaveze i 8,4 miliona po osnovu reprograma iz 2015. sa rokom otplate od 20 godina.
“Odgovorno smo i uz velike napore preuzeli obavezu sanacije poreskih dugova iz ranijeg perioda i prvi put smo ušli u
redovno izmirenje bruto zarada za zaposlene, uz kvartalnu uplatu doprinosa za plate iz ranijeg perioda”, naglasili su iz Prijestonice. Dodaju da su iz budžeta Cetinja u 2018. isplatili dug Službe zaštite i spasavanja, Sportskom centru, Biblioteci i čitaonici „Njegoš“, Dnevnom centru i lokalnom javnom emiteru RTV Cetinje.
Iz Opštine Berane ocjenjuju da im ne prijeti blokada, a tvrde da izmiruju obaveze na vrijeme i da su u 2019. isplatili tri bruto plate.
“Što se tiče kašnjenja zaostalih poreskih dugovanja od prošle godine, koje usljed vanrednih okolnosti (sudskih presuda i blokada računa) nijesmo bili u mogućnosti da redovno servisiramo, planiramo da do kraja godine izmirimo i sva zaostala redovna potraživanja poreskog duga”, zvanično je odgovoreno iz kabineta predsjednika.
Dospjeli dug Opštine Berane za poreze i doprinose na 31. mart je 525 hiljada i odnosi se na period od oktobra 2018. zaključno sa martom 2019. godine, a naveli su da podatke o dugu za ustanove i preduzeća nisu imali kada su dostavili odgovor.
Poreski dug Opštine Berane i javnih ustanova i preduzeća, čiji je osnivač, krajem 2014. godine bio je 9,46 miliona, kažu da redovno plaćaju obaveze iz ugovora o reprogramu, a nedospjeli taj dug je 8,87 miliona eura.
Ukupan poreski dug Opštine Plav, javnih ustanova i preduzeća je 3,68 miliona eura, od čega se 3,22 miliona odnosi na stari dug, a 454,5 hiljada na tekuće obaveze.
U odgovoru, koji potpisuje predsjednik Opštine Plav Mirsad Bajraktarević, navode da ne očekuju da dođe do blokade, tvrdeći da sadašnje rukovodstvo redovno sve plaća.
Danilovgrad, Kolašin
Iz Opštine Kolašin tvrde da redovno plaćaju rate za stari dug i nove obaveze i da nema opasnosti od blokade računa. Vršilac dužnosti sekretara Sekretarijata za finansije, imovinu i ekonomski razvoj Dragan Bulatović istakao je da se cijeli dug od 2,6 miliona odnosi na reprogram, koji uključuje i onaj javnih preduzeća - Centra za kulturu i Turističke organizacije Kolašin.
Opština Danilovgrad u odgovoru, koji potpisuje predsjednica Zorica Kovačević, tvrdi da nema dugovanja za tekuće obaveze i da im ne prijeti blokada jer „uredno servisiramo obaveze Poreskoj upravi i svim dobavljačima”.
Precizirali su da 3,74 miliona iznosi poreski dug Opštine, javnih preduzeća i ustanova, čiji je Opština osnivač, a odnosi se na nedospjele reprogramirane obaveze. Na Opštinu Danilovgrad se odnosi 1,9 miliona duga, Službu zaštite 379.190 eura, Javno komunalno zanatsko preduzeće 357.403, Komunalno 332.654, JU Centar za kulturu 233.943, Direkciju za saobraćaj, održavanje i izgradnju puteva na području Danilovgrada 194.737, lokalni Radio 114.249, DOO za uzgoj, zaštitu i lov divljači i riba Danilovgrad 71.219, Turistička organizacija 58 hiljada, JU Umjetnička kolonija 51.913, opštinska organizacija Crvenog krsta 25.831 i Vodovod i kanalizacija 15.441 euro.
Bar, Budva
“Opština Bar je redovno izmirivala i izmiruje obaveze po ugovoru o reprogramu poreskog duga, a pritom redovno isplaćuje zarade zaposlenima u bruto iznosu, te samim tim ne postoji mogućnost za blokadu računa po ovom osnovu”, zvanično je odgovoreno iz službe predsjednika.
Prema reprogramu od aprila 2015, dug je iznosio 6,3 miliona, do čega se na Opštinu Bar odnosi 1,89 miliona, a javna preduzeća Komunalne djelatnosti četiri miliona i Vodovod i kanalizacija 334,2 hiljade. “Saglasno ugovoru, na 4. april 2019. izmireno je 4,2 miliona eura, dok je preostali dug, zaključno sa 1. 06. 2020. Godine 2,1 milion”.
Iz Opštine Budva su saopštili da uredno plaćaju tekuće obaveze te da ne prijeti blokada računa jer do petog u mjesecu redovno izmiruju rate reprograma, cijeneći da spadaju u najredovnije platiše. Ukupan dug za poreze i doprinose iz reprograma je 2,9 miliona, od čega Opštine 1,66 miliona, a javnih preduzeća iu ustanova 1,25 miliona.
Šavnik, Žabljak, Mojkovac, Andrijevica
U Opštini Šavnik tvrde da imaju finansijsku stabilnost te da nema opasnosti od blokade računa jer redovno plaćaju sve obaveze. Naglašavaju da imaju 950 hiljada preteklih iz 2018. kojim bi mogli pokriti sve obaveze iz reprograma za poreski dug, ali je “prioritet lokalne uprave izdvajanje za kapitalne projekte radi boljeg životra građana”. Za reprogramirane obaveze imaju dug do 555 hiljada, a ugovor za vraćanje na rate je potpisan u aprilu 2015. i tada je bio 594 hiljade, od čega se na lokalnu upravu odnosilo 358 hiljada, a ostatak na Komunalne djelatnosti, Centar za kulturu i Turističku organizaciju.
“Zarade u lokalnoj upravi i u javnim ustanovama i preduzećima, čiji je osnivač Opština, isplaćuju se redovno i u bruto iznosu”, tvrdi rukovodilac Službe predsjednika Opštine i glavnog administratora, Milijana Ašanin.
U Opštini Žabljak su istakli da oni dvije godine nemaju dug po osnovu poreza i doprinosa, ni po reprogramu u kojem su rate plaćali od 2010. do 2016, a jesu garant vraćanja duga za pojedina opštinska preduza zbog čega su na spisku dužnika PU.
Iz Sekretarijata za finansije, imovinu i ekonomski razvoj Opštine Mojkovac ocijenili su da nema prijetnji do blokade glavnog računa trezora lokalne samouprave, jer se reprogram poreskog duga izmiruje ugovorenom dinamikom. Nisu naveli da li ima duga za tekuće obaveze.
Ugovor o reprogramu duga je potpisan za Komunalne usluge Gradac (783 hiljada) i Centar za kulturu „Nenad Rakočević“ (34.916), odnosno Opština Mojkovac je garant vraćanja za dug u ukupnom iznosu do 817,9 hiljada. Saopštili su da Opština redovno servisira ugovoreno, a svoju potrošnju je regulisala posebnim ugovorima sa preduzećima. Dug po reprogramu na 1. april iznosio 766 hiljada, odnosno 734 hiljade za Komunalne usluge Gradac i 32 hiljade za Centar.
Iz Opštine Andrijevica zvaničnо tvrde da nema neizmirenih obaveza po bilo kom osnovu, zaključno na 31. mart, te da se izmiruju bruto zarade i sve obaveze opštinskih preduzeća i ustanovama. Šef službe za finansije Stojan Mitrović odgovorio je da je reprogram za preduzeće Komunalno Andrijevica potpisan na 367 hiljada na 20 godina, a Opština je garant za vraćanje duga. On je precizirao da je otplaćeno 18.384 eura i da će preostali dug uredno plaćati po prispjelim ratama.
Bez duga osam do 24 opštine
Poreski dug nemaju Glavni grad Podgorica, Herceg Novi, Tivat, Gusinje, Plužine, Kotor, Petnjica i Tuzi, uz opštine koje su u reprogramu ali plaćaju obaveze.
To je zvanično odgovoreno iz PU krajem marta na pitanje koje opštine su na bijeloj listi.
Crna Gora ima 24 opštine, od kojih je najmlađa Tuzi.
Generalni sekretar Zajednica opština Crne Gore, Refik Bojadžić, kazao je da oni nemaju podatke koliko pojedinačno opštine duguju za poreze i doprinose ili koliki je njihov ukupni dug, upućujući na PU. Bojadžić je kazao da su sa predstavnicima PU u 2018. imali dva sastanka o mogućim rješenjima za uredno plaćanje tekućih i obaveza po ugovoru o reprogramu. On je istakao je da je ocjena svih učesnika bila da problem u jednom broju opština očigledno postoji, da ga ne mogu riješiti samo opštine i Poreska blokadom računa ili pokretanjem stečajnog postupka u javnim preduzećima, već da se mora raditi sistemski. Tu podrazumijeva državne organe koji treba da obezbijede pretpostavke da se zakoni bitni za finansiranje poslova iz nadležnosti opština primjenjuju.
Sad bolje, ali ima još posla
U Zajedinici opština, odgovarajući na pitanje kakva je situacija u opštinama i šta ih najviše opterećuje u poslovanju, ocjenjuju da su u odnosu na prije par godina, uz dosad sprovedeno, obezbijeđene pretpostavke za održivo poslovanje.
„Svakako prostor za unapređenje postoji, prvenstveno kroz stvaranje uslova za kvalitetno sprovođenje zakona (Zakon o komunalnim djelatnostima, Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata), te unapređenje određenih odredbi Zakona o porezu na nepokretnosti, kao i dosljednim izvršavanjem obaveza utvrđenih Strategijom reforme javne uprave i Planom optimizacije broja zaposlenih u opštinama“, ukazao je Bojadžić.
On je istakao da je za opštine važno sve što je urađeno za oporavak finansija. Tu ubraja reprogram poreskog duga za 16 opština, refinansiranje neizmirenih obaveza bankama, dobavljačima i zaposlenima kroz državnu garanciju, unapređenje zakonodavnog okvira kojim se uređuje sistem finansiranja lokalne samouprave, ali i obavezu smanjenja javne potrošnje na lokalnom nivou kroz optimizaciju poslovanja i smanjenje broja zaposlenih.
„Neke opštine su i tokom prethodnih godina posvetile značajnu pažnju ovom pitanju i smanjile broj zaposlenih, a informacije sa kojim raspolažemo govore da su opštine posvećene ovom problemu i da su prvi izvještaji o smanjenju broja zaposlenih na lokalnom nivou ohrabrujući“, tvrdi Bojadžić.
Piše:Ivana Gudović
"Ovaj projekat se realizuje uz finansijsku podršku Evropske unije.
Sadržaj dokumenta je isključiva odgovornost Drustva profesionalnih novinara Crne Gore, te ni u kom slučaju ne predstavlja stav Evropske unije.“
