Reporteri bez granica (RSF) pozvali su pravosudne organe Srbije i Crne Gore da se izbore sa nekažnjivošću napada na novinare i garantuju pravična i transparentna suđenja u slučajevima ubistva Slavka Ćuruvije i paljenja kuće Milana Jovanovića u Srbiji i "apsurdnih" optužbi za trgovinu drogom protiv novinara Jova Martinovića u Crnoj Gori, saopštila je ta organizacija.
Oni pitaju da li sudije u Srbiji i Crnoj Gori štite novinare ili one koji ih napadaju.
Primjer "pravde sa promjenljivom geometrijom u regionu" Reporteri bez granica pronašli su u Crnoj Gori, gdje je, kako navode, država onemogućila pravo na pravično suđenje istraživačkom novinaru Jovu Martinoviću, tako što ga je 15 mjeseci držala u pritvoru.
"To je ponovo stvorilo utisak da sudovi i tužilaštva primaju naređenja od političara," navodi RSF.
Martinović je prvostepeno osuđen na 18 mjeseci zatvora po optužbama za šverc marihuane i kriminalno udruživanje. Viši sud u Crnoj Gori izjasniće se o žalbama na presudu na sjednici 6. jula.
"Oprez je neophodan. Novinar je osuđen uprkos nepobitnim dokazima da su njegovi kontakti sa organizovanim kriminalom bili isključivo u vezi sa njegovim istraživačkim radom," upozorava RSF.
"Sudovi moraju da uzmu u obzir dokaze elemente i svjedočenja koja dokazuju nevinost Jova Martinovića. Njegova ponovna osuda bila bi znak nazadovanja Crne Gore u oblasti slobode štampe i poštovanja vladavine prava u trenutku kada se Crna Gora, zajedno sa Srbijom, nalazi u prvom redu u pregovorima za pristupanje Evropskoj uniji," izjavio je Pavol Salaj, šef kancelarije RSF za EU i Balkan.
RSF podsjeća da je prošla 21 godina od ubistva "istraživačkog novinara i eminentnog kritičara diktature Slobodana Miloševića" Slavka Ćuruvije, ali da neizvesnost i dalje postoji kada je riječ o osudi njegovih ubica.
RSF navodi da je za 7-9. jul zakazana sjednica Apelacionog suda u Beogradu povodom žalbi osuđenih na, kako je nazivaju, "istorijsku presudu, bez presedana" iz aprila 2019. godine, kojom je specijalni sud u Beogradu proglasio krivim četiri bivša službenika Državne bezbjednosti i osudio ih na zatvorske kazne u trajanju od 20-30 godna.
"Postoji zabrinutost da bi Apelacioni sud mogao poništiti presudu i naložiti ponovno suđenje, ne samo zbog njihove žalbe već i žalbe tužilaštva, što je teško razumjeti, s obzirom na težinu kazne," upozorava RSF.
"Dvoje optuženih su u kućnom pritvoru, a ne u zatvoru i strahuje se da bi na ponovnom suđenju, uz pomoć uključenih obavještajnih službi, mogli da dovedu u sumnju sve čvrste dokaze i svjedočenja oko 100 svjedoka koji su prikupljeni uprkos opstrukciji prethodnih vlada i protoka dvije decenije," navodi RSF, prenosi N1.
Iz te organizacije su ocijenili i da su sporost i neefikasnost srpskog pravosuđa u ovom procesu ohrabrili one koji su u decembru 2018. podmetnuli požar u kući novinara Milana Jovanovića i upozoravaju da nije isključeno da će optuženi za to djelo biti oslobođeni u nastavku suđenja zakazanog za kraj avgusta.
Navode da je to ročište već odlagano na zahtjev odbrane i podsjeća da su napadači mijenjali prethodno date iskaze kojima su prvobitno optuživali visokog funkcionera vladajuće SNS i bivšeg predsjednika Beogradske opštine Grocka Dragoljuba Simonovića da stoji iza napada, nakon što je on pušten iz pritvora.
RSF navodi da je Milan Jovanović izvještavao o Simonoviću zbog sumnji na korupciju.
"Vrhunac cinizma je kada su advokati optuženog podvrgli Jovanovića "ponižavajućem ispitivanju" u sudnici o imovini koja mu je uništena u požaru, uz žalbe koje su prethodno podignute protiv Jovanovića sa ciljem da ga finansijski oslabe," navodi RSF.
"U Beogradu, osuđujuća presuda za ubice Slavka Ćuruvije mora biti potvrđena, dok se za napad na kuću Milana Jovanovića brzo mora donijeti sudska odluka, a kazne moraju biti dovoljno visoke da označe početak kraja nekažnjivosti zločina počinjenih protiv novinara u Srbiji," zaključio je Salaj.
Na Svjetskom indeksu medijskih sloboda Reportera bez granica Srbija se nalazi na 93, a Crna Gora na 105. mjestu, od ukupno 180 zemalja.
